“La poezio es la linguo dil sonji.”

T. M.



domenica 1 ottobre 2017

LA TRI FRATI


LA TRI FRATI
- Anekdoto linguala -

En urbo habitata da personi di diversa populi, esas tri frati: EO, IO ed IA.

EO esas la maxim evoza, ed esas ta qua havas maxim multa amiki. Lu havas biciklo por movar tra la urbo, ma ca biciklo esas tre anciena e defektoza: mankas un de la pedali, e mankas lanterno; esas nur un freno, ta di la roto avana; la roti esas duime desinflita, e lejere tordita, pro quo li ne iras tote rekte, ma kelke ripas; ne esas klosheto, e la verniso esas partale desatachita. EO “formis” mikra ornamenti e “gluis” li sur la biciklo por probar plubonigar ol, ma sen granda suceso, quankam lu dicas prizar li. La biciklo esas leda, kelke danjeroza, e pezoze duktebla. Tamen EO asertas ne bezonar nova biciklo e, fakte, lu uzas ol ed iras adavane, malgre omno. La biciklo, quankam tote neperfekta, funcionas e servas a la skopo.

IO esas la mezala frato, plu yuna kam EO de du yari, ed esas, de la tri frati, ta qua havas minim multa amiki. IO refuzis uzar la biciklo di sua fratego, pro ke ol esas tro defektoza ed anke leda, e dicis bezonar nova biciklo. Pro to, IO vere kompris nova biciklo polisita, robusta, ajila e kompleta per omna acesoraji e komodaji; la roti movas rapide e precize, ed omno funcionas bone. IO anke “formacis” mikra ornamenti e “glutinis” li sur la biciklo, quale facis lua frato; e, vere, la biciklo di IO esas bela, ultre esar forta, brilanta ed efikiva. Tamen IO, stranje, konservas ol en la gareyo e ne uzas ol: lu prefere iras pede, e tale iras adavane.

IA esas la frato maxim yuna, plu yuna kam IO de quar yari e duimo, e kam EO de sis yari e duimo; anke lu havas poka amiki konfronte kun EO, ma havas plu multa amiki kam la frato IO. IA tote ne posedas biciklo, e deklaris ne bezonar ol, dicante ke per irar pede on juas plu multe la naturo; pro to lu refuzis omna bicikli, ed iras pede; lu do ne “formava” irga ornamento ed “inglutinava” nulo. Tale lu iras adavane.

Nu, omnu facas sua selekto, ka biciklirar o pedirar, ed iras adavane segun la selekto facita. Ma ka ne esas IO la minim koheranta, per komprar nova biciklo e ne uzar ol? e per laborar por plubonigar ol e pose lasar ol neaktiva? Nam quo esas “formacar” se ne “formizar”? e quo esas “glutinar” se ne “gluagar”?

Mondo neexplikebla!

Tiberio Madonna
 

giovedì 3 agosto 2017

Tri haikui

Le sequanta ne esas poemi haikuatra, *sinu vera haikui (quankam ocidentala e ne Japoniana), kun kigo e kireji.
 
La fairo brulas.
Pos la frostanta nivo
dolca varmesko.
 
Naiv infanti.
Li konserv en buxeto
petali reda.
 
Maizo kreskabas
alonge la voyeto:
gayeso flava!
 
Tiberio Madonna
 
 

giovedì 1 giugno 2017

L'IDIOTO

Ica senryū ne esas en Novido, ma en nekorekta Ido. ;-)

L'IDIOTO (Senryū)

L'idioto pensas:
"Quo vokalo es la justa?
Ka qua, que o quo?"

Tiberio Madonna

sabato 15 aprile 2017

FINGITA PUBLIKIGO

FINGITA PUBLIKIGO

Per folieto pozita en la kayeri,
nur en ta du kopiuri a lu sendita,
da lu vol kredigar, la redakteri,
ke lua fablo esas publikigita.

Es ago ya trompiva,
ita del redakterio,
ma por ulu naiva,
certe ne por Tiberio!

Tiberio Madonna

martedì 11 aprile 2017

VARIANTI CIELI

... E ni vides quale aspektas isto poemo en Novido!

VARIANTI CIELI

Lo sunizo di lo cielo
es embraco di lo mond:
li radiegi ek aquarelo
esas varmi brakii rond.

Lo nubizo dil mantelo
quo dil mondo es lo vest
es farbizo per pastelo
quo lo vato afable prest.

Lo lunizo di lo cielo
ja dal nokto obskurigit
es lampionizar chapelo
quo somnolas ed ocit.

Lo stelizo dil chapelo
parkovranto e dormeskint
precozigas nun lo cielo
per igar lo mezotint.

Esas richi nis bel cieli
qui dumtempe es variant
per kolori e per juveli
ek metali ed ek diamant.

Tiberio Madonna

sabato 8 aprile 2017

VARIANTA CIELI

VARIANTA CIELI

La sunizo di la cielo
es embraco di lo mond:
la radiegi ek aquarelo
esas flava brakii rond.

La nubizo dil mantelo
qua la mondo hel vestiz
es farbizo per pastelo
elegante nete griz.

La lunizo di la cielo
ja dal nokto obskurigit
es lampionizar chapelo
qua somnolas ed ocit.

La stelizo dil chapelo
qua parkovras dormeskint
precozigas nun la cielo
per igar lu mezotint.

Esas richa nia cieli
qui dumtempe es variant
per kolori e per juveli
ora, arjenta e mem diamant.

Tiberio Madonna

martedì 28 marzo 2017

PLENDO SONORA

PLENDO SONORA

Kande me elektesis
kom nova sekretario,
il facis gratuli a me
ya ibe.

Ta qua semblis amiko
divenis envidiiko.

Il duras esar “formale”
amiko, ibe,
ma il ja semblas esar “de facto”
oficala venenozo.

Tiberio Madonna

martedì 28 febbraio 2017

STRANJA KERLO

Ica poemo esas deskripto di certena samideano (quankam me preske nauzeas uzar la vorto "samideano" por ca kazo).
Lua konduto, QUO (1) ya semblas nekoheranta, reale esas explikebla nur en la ja kustumala maniero: egardante l'envidio.
 

STRANJA KERLO

Lu, qua es kauzo dil propra malajo,
deplorez a su ipsa la domajo!
Il despriz la kolori
dil sis-petala flori
e tamen ilu kolias li sorgoze
pikate e sternutante tre anheloze.

Sempre kun su il portas
la flori venenoza
e samtempe lu snortas
e plendas lamentoza.

Ad omni lu prizentas la floreti
shaminda e kun pikanta sis dorneti,
kun akuzi e kun plori
pro ita stranja flori,
quin malgre omno il tenas sempre en vazo
e sternutante portas sub la nazo.

L’akuzi resonanta
es kontre le dormanta:
ti qui ne liberigas la gardeno
del flori qui produktas tanta jeno.

Ma tote neexpektite
il frapeskas subite
per pugni ya ta qua per sua labori
penadis extirpar l’infesto-flori!

Quala leda surprizo
la nauzeigiv trahizo,
e quala nekohero
ita dal trahizero!

Respondas l’Italiano en sincereso:
«Chi è causa del suo mal, pianga sé stesso».

Tiberio Madonna

 
(1) Me defias irgu demonstrar la korekteso di la pronomo "quo" en ca frazo, per klara expliko. Pose me invitas lu konfrontar sua expliko kun ita en la KGD pri la pronomi relativa; atencez ke "nedeterminita" ne signifikas "nekonkreta".
Ico esas nur por montrar quante la nekompetenti aplastas nia linguo. Evidente li koncias sua nekompetenteso ed inferioreso, e pro to lia konsequanta deskontenteso igas li desquieta ed instigas li agacar la laboremi serioza e l'artisti, pro envidio, perturbante la movemento e pokope destruktante ol.
Ca noto esas por reflektigar vi omna pri ta grava plago ed importanta problemo di Idia.
En poka vorti: on darfas erorar, ma ne atakar od agacar ti qui eroras min multe.

Tiberio

venerdì 24 febbraio 2017

PINGUINI !

PINGUINI !

(Senryū)

En glaciolando
«kun» centi de pinguini ‒
nula kompano!

Tiberio Madonna

mercoledì 15 febbraio 2017

LA TRAHIZERI

LA TRAHIZERI

La trahizeri pikas l’una l’altra
e plendas pro l’ veneno bitr ed akra
quan varsis reciproke
li amba nunepoke.

Quo povis ekirar del du pikinti
qui kustum agacar per la sis pinti
di lia skribmanieri
meskina quale pueri?

Povis venar nur plusa mala agi
nur plusa bitr akuzi pro bekagi
nur plusa venenizi
pos lia bas trahizi.

Ma nun ili direktas la veneno
la una kontre l’altra e ca fonteno
frap ya li ye ca foyo
chanjinte sua voyo.

Ne esis evitebla ita piki
ita plendadi dal du fals amiki
pro ke le nekontent
desquieta su sent.

E la nekontenteso certe ven
de envidio qua regnadas suveren,
qua lia anmo invadas,
qua la kordio vexadas.

Pro to li nulo povas kam perboke
varsar veneno ad altri e reciproke
nam l’envidio li rodas,
l’internajon korodas.

Quon plusa nun me povas adjuntar?
Nur ke to omna quo port ad odiar
a nulo bona duktas
ed omnon ya destruktas.

Tiberio Madonna

lunedì 13 febbraio 2017

L’AUTOMOBILI

L’AUTOMOBILI

Ni esas
la bel automobili
ni esas
la rapid automobili
la vehili
di ni ipsa
tra la mondala stradi
dum kuradi
e kuri
dum skripturi
kurta e longa.
Ni movas
min rapide
ni movas
plu rapide
nun adhike
nun adibe.
E nia motoro pensas
laboras diligente
lua peci turnas jiras
iras
explozetas…
E la fingri ek gumo
skribas l’itinerario
di nia pensi
di nia kuri
tra la stradi e tra la prati
tra harda roki e sunoza plaji
sen haltar
dum ke ni kuras
dum ke duras
esar benzino.
La ronda fingri
desegnas l’itinerario
di nia fantazio,
per sua mola gumo
portas la plumo
adavane
ma sen savar adube:
li voyajos tra la loki
renkontrota
plaji e roki
mol e harda
stradi e prati
griz e verda
li ne savas
lo venonta
li ne savas
le lektonta.
Li nur savas ke li skriptos
dum ke esos
benzino.
La motoro duros alerte
la laboro
dum ke fluos
benzino.
E la roti lasos traci
dil rotaci…
sur la prati verd e mol
sur la plaji marveloz
e nula traco esos videbla
sur la roki desagreabla
aspere pintizita
sur la stradi asfaltizita
hard e griza
glat e kolda
sen poezio
sen varmeso…
Ma certe
alerte
l’automobili kuros
e pasos
tra omna loki
prati e roki
chanjebla e nechanjebla
imprimante e ne imprimante
impresante e ne impresante.
Sen haltar.
Dum ke li havos
benzino.

Tiberio Madonna

lunedì 6 febbraio 2017

LA SMAILI

LA SMAILI

De la mieni ek metalo
ekburjonesk la smaili
pinka flav azuroza
quale pikturi da brav autori
kun vivaca kolori
qui imitas la realajo
e kreas fantazioze
propra realajo.
E reflektesas la smaili
en altra smaili
qui ludas kun li
per pupei ed urseti
e drinkas teo
en taseti ek plastilino.
Quale bela la taseti
tote reda tote blu
kun la sukro en la teo
tote facita ek lumpi
tote facita ek kartono;
es plu bela la lumpi
facita ek kartono:
li es tote koloroza
ho quale esus bela
la teo
tote koloroza
se lu esus, en la taseti,
dolca dolca
kun la sukro ek kartono…
E la smaili multeskas
una tiras altra
una inventas altra
per la dolca fantazio.
E la smaili brodesas
per longa filo ek fero
qua sinuif alerta
en la texuro di la telo
aspera dil mondo
e li beligas la telo
per la longa filo ek fero
koloroza…
Per la filo.
E li beligas la telo
aspera
per la filo.
Per la filo rustoza.

Tiberio Madonna

L’INF... IN IDO!

Me tradukis la sequanta poemo ad Ido cirkume ante un yaro, ma til nun me ne publikigis olu hike: me ne tre prizis ol pro le tro multa “c”. T...